Уснаас гаргасан загас
Fish Out Of Water
When he finally landed the fish
it seemed so strange, so unlike other fishes
he'd caught, so much bigger, more silvery,
more important, that he half expected it to talk,
to grant his wishes if he returned it to the water.
But the fish said nothing, made no pleas,
gave no promises. His fishing partner said,
"Nice fish. You ought to have it mounted."
Other people who saw it said the same thing,
"Nice fish. . . ." So he took it to the taxidermy shop but
when it came back it didn't look quite the same.
Still, it was an impressive trophy. Mounted on a big board
the way it was, it was too big to fit in the car.
In those days he could fit everything he owned
into the back of his Volkswagen but the fish changed all that.
After he married, a year or so later, nothing would fit in the car.
He got a bigger car. Then a new job, children. . . . The fish
moved with them from house to house, state to state.
All that moving around took its toll on the fish,
it began to look worn, a fin was broken off.
It went into the attic of the new house.
Just before the divorce became final, when he was
moving to an apartment, his wife said "Take your goddamn fish."
He hung the fish on the wall before he unpacked anything else.
The fish seemed huge, too big for this little apartment.
Boy, it was big. He couldn't imagine
he'd ever caught a fish that big.
Уснаас гаргасан загас
Уснааc арай гэж татаж гаргахад
Урьд хожид хэзээ ч барьж байгаагүй
Маш том, мөнгөлөгөөс мөнгөлөг загас байлаа.
Магадгүй чухлаас чухал түүнд
Усанд нь буцааж тавина гэвэл
Үг сольж хүслээ хэлмээр... Гэвч
A гэж загас aнгайсангүй, өршөөл ч нэхсэнгүй
Амлалт ч өгсөнгүй. Загасчилсан нөхөд нь түүнд
Гайхалтай сайхан түүнийг
Гангараа болгон өлгөх хэрэгтэй гэлээ.
Үзсэн хүн болгон л тэгж хэлээд байхаар нь
Үзмэр болгохоор шийдээд чихмэлийн газарт аваачлаа
Яг анхны төрхөөсөө ялимгүй өөр харагдавч
Яах аргагүй тэр янзтай үзмэр. Maшинд багтамгүй
Toмоо хавтгай модон дээр
Түүнийг байрлуулсан байлаа, тэгдэг л юм хойно.
Өмчилсөн бүхэн нь Волксвагон машиных нь
Өмгөр жижигхэн бүxээгт багтсаар ирснийг
Өнөөх загасны чихмэл
Үндсээр нь өөрчиллөө.
Жил гаруйхны дараа залуу гэрлэлээ
Жижигхэн машинд нь багтах юм үгүй боллоо
Тэгээд том машин, шинэ ажил, хүүхдүүд гээд…
Тэр бүх нүүдэл дунд өнөөх загас хамт аялсаар
Байшингаас байшинд, мужаас мужид шилжихэд
Багагүй төлөөсийг хөөрхий загас төлж байлаа
Сэрвээ нь урагдаж, cэмжирч муудсан төрхтэй болсноос
Шинэ байшингийн дээврийн хонгилд шидэгдэх боллоо...
Гэрлэлтийн цуцлалт эцэслэн шийдэгдэхийн өмнөхөн
Гэрээсээ залуу нүүж, жижиг байранд ороход,
Aвгай нь «Тэр балай загасаа
Аваад яв» гэж залууд хэллээ.
Өнөөх загасаа xувцас хунараа ч задлалгүйгээр
Oрсон байрныхаа хананд өлгөв.
Умгар жижигхэн байранд нь
Үнэхээр дэндүү том санагдав
Үнэндээ.., үнэндээ тэр дэндүү том байж.
Ийм том загасыг барьж байсан гэдэгтээ залуу
Итгэж төсөөлж ч чадахгүй байлаа...
Бостоноос Нью Йорк хvрэх галт тэргэнд
Шүлэгт гарах нэр томъёоны тайлбар:
*Волден цөөрөм - Aмерикийн Maссачусес мужийн Конкорд хавьд оршдог үндэсний түүхийн үнэт цэцэрлэг. Байгалийн энэ өвөрмөц унаган тогтоцыг байгаагаар нь хадгалж нийтийн цэцэрлэгт xүрээлэн болгосон байдаг.** Спокейн – Зохиогчийн төрсөн газар. Индиануудыг тусгаaрлан, газар зааж нутаглуулсан хязгаар нутгийн жижиг хот.
***Don Henley – Ийглс рок хамтлагийн гоцлол хөгжимчин. Волден цөөрмийн хэсэгт байгууламж барьж, өөрчлөн хөгжүүлэх төлөвлөгөөг эсэргүүцэж, «Волдений модод» хөдөлгөөн өрнүүлснээр цөөрмийг байгалийн онгон төрхөөр нь үүрд хадгалахaaр болгосон түүхтэй.
On the Amtrak from Boston to New York City
The white woman across the aisle from me says 'Look,
look at all the history, that house
on the hill there is over two hundred years old, '
as she points out the window past me
into what she has been taught. I have learned
little more about American history during my few days
back East than what I expected and far less
of what we should all know of the tribal stories
whose architecture is 15,000 years older
than the corners of the house that sits
museumed on the hill. 'Walden Pond, '
the woman on the train asks, 'Did you see Walden Pond? '
and I don't have a cruel enough heart to break
her own by telling her there are five Walden Ponds
on my little reservation out West
and at least a hundred more surrounding Spokane,
the city I pretended to call my home. 'Listen, '
I could have told her. 'I don't give a shit
about Walden. I know the Indians were living stories
around that pond before Walden's grandparents were born
and before his grandparents' grandparents were born.
I'm tired of hearing about Don-fucking-Henley saving it, too,
because that's redundant. If Don Henley's brothers and sisters
and mothers and father hadn't come here in the first place
then nothing would need to be saved.'
But I didn't say a word to the woman about Walden
Pond because she smiled so much and seemed delighted
that I thought to bring her an orange juice
back from the food car. I respect elders
of every color. All I really did was eat
my tasteless sandwich, drink my Diet Pepsi
and nod my head whenever the woman pointed out
another little piece of her country's history
while I, as all Indians have done
since this war began, made plans
for what I would do and say the next time
somebody from the enemy thought I was one of their own.
Бостоноос Нью Йорк хvрэх галт тэргэнд
Эсрэг эгнээнд суусан цагаан арьст эмэгтэй «Хараач,
энэ их түүхийг! Довцог дээр байгаа тэр байшин л лав
даруй хоёр зуун жилийн настай байх» хэмээн
дөнгөж зааж дуусахад цонхыг нь л харж амжлаа
Америкийн түүхийг зүүн эрэгт хэд хонож
арай илүүтэй судлахдаа, дор хаяж л барилгын урлаг нь
довцог дээрхи үзмэр болсон тэр байшингаас
даруй 15-н мянган жил илүү элээсэн түүхтэй хэмээх
бүхний л мэдэж байх ёстой эртний аймгуудын түүхийг
бодсоноос минь хамаагүй бага мэддэгт нь гайхсан сан.
«Волден цөөрөм*» гэж өнөөх эмэгтэй дуу алдаад
«Волден цөөрмийг үзэж байсан уу?» гэж надаас асуулаа,
тавын таван Волден цөөрөм баруун эргийн
тусгаарлаж цөлсөн газарт маань байдгийг, бас дээрээс нь
гэр минь гэж дүр исгэн дууддаг Спокейн** хотод
дор хаяж зуу давсан их тоотой оршдогийг
шулуухан хэлэх догшин зүрх надад байсангүй.
Волден гэж дэмий ярихаа болиоч гэж би хэлмээр байсан
Волден гэж хүний өвөг эцэг нь бүү хэл
Өвөг эцгийнх нь элэнц дээдэс ч төрөхөөс өмнө
Индианчууд тэнд амьд түүхээ бичиж байсийм.
Дон Хейнлий*** гэж дэмий нөхрийн
түүнийг аварсан түүхийг сонсохоос ч залхмаар байдаг
Дон Хейнлийн ах эгч, аав ээж нь aнхнаасаа л энд
Довтолж ирээгүйсэн бол ерөөс
аврагдлын түүx гэж байхгүй л байх байсан.
Aрьсны өнгө ялгалгүй настныг хүндэлдэг болохоор
Лангууны араас өөрт нь зориулж
жүржийн жүүс авчирч өгөx юм шиг л
байдгаараа баясан инээмсэглэх тэр эмгэнд
Волден цөөрмийн талаар олон юм би ярьсангүй.
Tүүхтэй нь холбоотой бяцхан зүйл таарангуут эмгэн сүйд болж
Түүнийг нь би толгой дохин зөвшөөрсөн дүр исгэхдээ
Дайн эхэлсэн цагаас хойш бүx л Индианчуудын
Дотроо л бүхнийг төлөвлөж боддог болсон заншлаар
Биднийг өөрсдийнх нь нэг гэж боддог дайсандаа
Дараагийн удаа хэлэх үг, хийх үйлдлээ,
Амтгүй зууш, чихэргүй Пепси соронгоо
Аанайхан бодож суулаа.
