2010-09-26

MNB-ийн 2 суваг vндэсний болон хэлний цеенхед зориулагдана.

ЮНЕСКО-гийн Парис тевтэй хэвлэл мэдээллийн салбарын тэргvvн Монгол улсад цеен хоногоор ажиллах хугацаандаа 2006 оноос хойш Баян-Өлгий аймагт хийсэн судалгаануудынхаа vндсэн дээр vндэсний болон хэлний цеенхед мэдээлэл авах, сурч боловсрох, нийгмийн амьдралд идэвхтэй оролцогч болоход нь дэмжлэг vзvvлэхэд чиглэсэн тодорхой санаачилга теселд санхvvжилт олгох шийдвэр гаргахаар 2 тесел уралдуулсан юм. Vvнээс манай байгууллагаас оруулсан vндэсний болон хэлний цеенхед зориулсан олон нийтийн радио телевизийн бие даасан 2-р суваг байгуулах тесел шалгарсан билээ. Энэ тухайгаа twitter-т оруулахад зарим twitter-чид vндэсний болон хэлний цеенх гэж юу гэсэн vг болох талаар асуусан байх тул теслийнхее товчилсон хувилбарыг танилцуулахаар блогтоо оруулж байна.

Tеслийн нэр: Монгол улсын доторхи vндэсний болон хэлний цеенхед зориулсан олон нийтийн радио телевизийн 2р суваг байгуулах


Oршил

Ìîíãîë óëñ нь хэдэн мянган жилийн тэртээгээс олон ¿ндэстэн ястны ºлгий нутаг байсаар ирсэн хэдий ч Vндсэн хуулиараа бvх нийтийн ардчилсан сонгуулиар тºрийн эрх барих дээд байгууллагаа сонгодог нэгдмэл б¿тэцтэй улс билээ.


Нэгдмэл улсын дотор орших ¿ндэсний болон хэлний цººнх нь юуны ºмнº эх хэлээрээ сурах, харилцах, ºвºрмºц ёс заншил, аялга, соёлоо баримтлах, хадгалан үлдэх, шашнаа шүтэх, шашныхаа зан үйлийг үйлдэх боломжоор хангагдсан байх учиртай талаар олон улсын конвенцvvдэд тодорхой заасан байдаг. Гэтэл Монгол улсын хувьд ¿ндэстний болон хэлний цөөнхийн эх хэлээрээ сурах боломжийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр тодорхой ажлууд маш бага хийгдсэн, байгаа цººн нь тэдний эрэлт хэрэгцээнд тэр бүр нийцэхгүй, эх хэл дээрээ мэдээлэл авах эрх үндсэндээ хэрэгжихгүй, тухайлбал хамгийн их байдаг ¿ндэсний цººнх болох казах (аймгийн нийт хvн амын 88.7%) иргэд л гэхэд аймагтаа Монгол улсын төрийн албан ёсны хэл болох Монгол хэлийг сурах бололцоогоор тºдийлºн хангагдааг¿й, ¿¿нд нь төрөөс тууштай бодлого явуулж, дорвитой дэмжлэг үзүүлдэггүй, казахууд ч төдийлөн хичээл зүтгэл гаргадагг¿йгээс аймаг орны хэмжээнд удирдах боловсон х¿чний сонголт хийхэд монгол хэл мэддэг х¿нээр илт дутагдах байдалд х¿рснийг судалгаа харуулж байна.

Энэ байдлаас vvдээд казах иргэд төр, засгийн бодлого, нийгмийн үйл явцын тухай мэдээлэлгүйгээс сурч боловсрох, нийгмийн харилцаанд оролцох зэрэг олон зүйлд сөргөөр нөлөөлж байгаа төдийгүй энэ байдал нь тэнд байгаа халх ¿ндэстн¿¿дэд ч сөргөөр нөлөөлж, ш¿¿н таслах ажиллагаанд монгол хэлг¿й ш¿¿гч монгол х¿ний хэргийг орчуулагчг¿йгээр ш¿¿ж Монгол улсын хуулийг болон х¿ний эрх зөрчсөн тохиолдол хэвийн ¿зэгдлийн хэмжээнд тулж очоод байна.


Тºслийн товч танилцуулга

“Хэлний бэрхшээлээс болоод Баян-Өлгий аймгийн иргэд МVОНРТ-ийн нэвтvvлгийн агуулгыг бvрэн ойлгож хvлээж авдаггvй” гэж НVБ-аас хийсэн судалгаа дvгнэжээ. Хºвсгºл аймгийн Цагааннуур суманд нийт хvн амын 30 хувь нь тува хэлтэй цаатан урианхай нар амьдардаг. Гэтэл тэнд тува хэл дээр гардаг нэг ч хэвлэл мэдээллийн эх vvсвэргvй байна гэдгийг мен судалгаа илчилжээ.

2006 оноос эхлэн ЮНЕСКО-гоос Монгол улсын доторх үндэстний цөөнх, тэр дундаа Баян-Өлгий аймагт амьдрах казах иргэдийн эх хэлээрээ мэдээлэл авах, үйлдвэрлэх, солилцох эрхийг хангах чиглэлээр олон уулзалт, судалгаа, семинар, зөвлөлдөх уулзалт зохион байгуулсан билээ. Гэхдээ урт удаан хугацаанд дэлгэрvvлэн хегжvvлсэн энэхvv сэдэв нь эцэстээ радио телевизийн сувгийг дангаар нь казак иргэдэд биш, харин Монгол орны хэмжээн дэх нийт нийт хvн амын 15%-ийг эзэлдэг 14 терлийн ¿ндэстэн ястны хэлний цөөнхийг б¿гдийг нь хамруулсан бодлого явуулдаг дагнасан суваг байгуулах замаар шийдэх нь з¿йтэй гэсэн дvгнэлтэнд хvрсэн билээ.


Ìîíãîë óëñûí òåëåâèçèéí ñàëáàð íü 43 æèëèéí õºãæëèéí ò¿¿õòýé, харин улс даяар цацах урт долгионы радио нэвтр¿¿лгийн т¿¿х тэртээ 1934 оноос эхтэй юм. Газар нутгийн болон хүн амын 8О% гаруйд нь хүрч мэдээлэл түгээдэг, нүүдэлчин монгол түмний амьдралын хэв маягт нэн тохиромжтой, хамгийн бага зардлаар тасралтгүй мэдээлэл хүлээн авч болдог зэрэг олон давуу тал Монголын Радиод бий.

Moнголын Үндэсний Олон Нийтийн Радио Телевиз нь аль аль салбартаа хамгийн ахмад нь бºгººд материаллаг бааз, туршлага, мэргэшсэн боловсон хvчнээрээ бусад радио телевиз¿¿дээс илтэд ялгарах хэмжээнд байдаг билээ. Moнголын Үндэсний Олон Нийтийн Радио Телевизийг хамтад нь МNB хэмээх бөгөөд 2005 оноос радио 71, телевиз 38 жилийн туршид тºрийн мэдэлд байсан статусаасаа салж, хуулиар олон нийтийн статустай болсон юм.

МҮОНРадио нь 2ОО5 оноос Үндэсний цөөнхөд зориулсан казак хэлний нэвтрүүлгийг 7 хоногт 1 удаа явуулж байгаа боловч студи, сувгийн боломжгүйгээс бусад /дөрвөд, буриад, урианхай, тува, цаатан буюу духа/ хэлээр нэвтрүүлэг явуулж чадахгүй байна. Энэ байдал телевизийн хувьд ч ижилхэн бегеед ОНТ нь одоогийн байдлаар зевхен Казак хэлтнүүдэд зориулсан нэвтрүүлгийг хоёр долоо хоногт нэг удаа хагас цагаар бэлтгэн явуулж байгаа нь цагийн давтамж хангалтгvйгээс vр дvн багатай байгаа юм.

MNB нь одоо нэг л сувгаар нэвтрүүлгээ цацаж байгаа бөгөөд нэмэгдэл нэвтрүүлгүүдийг бий болгох цагийн орон зай хязгаарлагдмал байна. Гэхдээ Олон нийтийн радио, телевизийн тухай хуулийн 7.2-т зааснаар нэмэлт сувгийг ашгилах эрх нээлттэй байгаа юм.


Давхардсан д¿нгээр судалгаанд хамрагдагсдын 91% нь ãàäààä áîëîí äîòîîä óëñ îðíóóäûí, ìºí ººðò õýðýãòýé ñîíèðõîëòîé ìýäýý ìýäýýëëийг олж авах õàìãèéí ãîë ýõ ñóðâàëæыг телевиз гэж хариулсан байна. Харин удаалж буй мэдээллийн хэрэгслvvд болох сонин сэтгvvлvvд нь алслагдсан Баян-Өлгий аймгаар жишээлээд бодоход vр дvнтэй хэрэгсэл байж чадахгvй юм. Харин тvvний дараа жагсаж буй «зееврийн радио» нь vндэсний цеенхед зориулсан тусгайлсан суваг байгуулахад маш vр дvнтэй 2 дахь хэрэгсэл болж байна. Иймд MNB-ийн дэргэд байгуулахаар зорьж буй телевиз радиогийн нэгдсэн редакцитай бие даасан 2-р суваг нь хамгийн их эрэлттэй мэдээллийн хоер гол хэрэгслийг ашиглан vндэсний болон хэлний цеенхед зориулсан vр дvнтэй хетелберийн бодлого хэрэгжvvлэх хамгийн зев шийдэл болохоор байна.

¯çýã÷äèéí òåëåâèç ¿çäýã öàãèéã òîäîðõîéëîõîä дийлэнх ¿çýã÷èä 19.30 öàãààñ 23.00 öàãèéí õîîðîíä èõýâ÷ëýí òåëåâèç ¿çäýã áàéíà. Äýýðõ ñóäàëãààíû ä¿íãýýñ õàðàõàä vзэгчдийн телевиз vздэг оргил цагийн vргэлжлэх хугацаа дэндvv бага байгаа нь дагнасан суваг байхгvй тохиолдолд vндэсний болон хэлний цеенхед зориулсан нэвтрvvлгvvд оргил цагт хуваарилагдахгvй хоцрох магадлалтай юм. Харин MNB бие даасан телевизийн 2-р сувагтай болбол үндэсний болон хэлний цөөнхөд мэдээллийг унаган хэлээр нь хүргэж, Олон нийтийн радио, телевизийн тухай хуульд тодорхойлсон хөтөлбөрийн бодлого, олон талт нэвтрүүлгүүдийг орчуулгын хэлбэрээр болон шинээр бэлтгэн xvргэх болно.


Тºслийн ач холбогдол

ÌNB-ийн 2 сувгийн ýðõýì çîðèëãî нь мoнгол улсын доторхи vндэсний болон хэлний цеенхийн эрх ашигт нийцсэн мэдээ мэдээлэл, хууль эрх зvй, танин мэдэхvйн хетелбер бэлтгэхдээ тåëåâèç радиогèéí îëîí óëñûí ÷àíàðûí øààðäëàãûã õàíãàñàí ýëýãñýã äîòíî, ¿íýí çºâ, ò¿ðãýí øóóðõàé байх шинж чанарыг эрхэмлэн Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé îþóíû õºðºí㺠îðóóëàã÷, ñàëáàðòàà òýðã¿¿ëýã÷, Ìîíãîëûí õýâëýë ìýäýýëëèéí õºãæèëä ÿìàãò õóâü íýìðýý îðóóëàã÷ суваг áàéõ ÿâäàë þì.

Ñòðàòåãèéí òîäîðõîéëîëò:

¯éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí õýðýãöýý øààðäëàãàä á¿ðýí íèéöýõ¿éö ¿ðãýëæ øèíèéã ýðýëõèéëñýí íýâòð¿¿ëýã, ìýäýý ìýäýýëýëýýð õýðýãëýã÷äèéí îþóíû öàíãààã òàéëæ, vндэсний болон хэлний цеенхийнхний äîòíû íºõºð áîëîí телевшиж, MNB-ийн íýð õ¿íäèéã ºñãºæ, çàõ çýýëä ýçëýõ õóâü õýìæýýã íýìýãä¿¿ëýõ ñòðàòåãèéã áàðèìòëàí àæèëëàíà.

Çîðèëòóóä:

· ÌNB-ийн телевиз радиогийн бие даасан сувгийг ¿¿ñãýí áàéãóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã 2011 оны Цагаан сар гэхэд эхлvvлэх, òîãòâîðæóóëàõ

· Áîëîâñîí õ¿÷íèé õóâüä ãýðýýò áîëîí ¿íäñýí òóðøëàãаòàé íýð õ¿íä á¿õèé ÷àäâàðëàã áîëîâñîí õ¿÷èíã ñîíãîí àâ÷ vе шаттай сургалтанд хамруулан ìýäëýã, óð ÷àäâàðûã íü äýýøë¿¿ëýõ

· Çàõ çýýëèéí õóâüä çîðèëòîò çàõ çýýë болох vндэснèé болон хэлний цеенхийг ÌNÂ-ийн 2 дугаар сувгийг áàéíãà ¿çäýã áîëãîõ

· Òåëåâèç радиогèéí ñòóäèéí òåõíèê, òîíîã òºõººðºìæèéг õ¿÷èí ÷àäëûнх íü хувьд á¿ðýí àøèãëàõ

Ýíýõ¿¿ òºñëèéí õýðýãæèëòèéí à÷ õîëáîãäëûã äàðààõ áàéäëààð òîäîðõîéëæ áoлно:

· Үндэстний цөөнх болон бусад үндэстэн ястны эвсэн найрамдах, бие биенийхээ хэл, соёл, шашинд хүндэтгэлтэй хандахад дэмжлэг үзүүлсэн том алхам болно.

· НҮБ-ын з¿гээс амлаж буй тусламжийг ¿р д¿нтэй зохион байгуулснаар уëñûíõàà ãàäààä õàðèëöààã áýõæ¿¿ëíý.

· Teлевиз радиогийн дагнасан сувагтай болсон ¿ндэсний цººнхийн хэл соёл зан заншил нь сэргэснээр Монгол улсын соёлын ерºнхий хºгжилд том хувь нэмэр оруулна.

· Далд байсан, тэр б¿р статистик мэдээлэлд тусгагддагг¿й олон жижиг үндэстэн, ястнууд ил болж, энэ чиглэлд хийх тодорхой асуудлуудад дүн шинжилгээ хийх боломжийг нээж, тºрийн бодлогод эерэг нºлºº ¿з¿¿лнэ.

· Манай улсын хэмжээнд хамгийн олон байдаг ¿ндэсний цººнх болох казахуудын амьдардаг Баян-Өлгий аймaг нь төвөөс алслагдсан, дэд бүтэц хөгжөөгүй, томоохон үйлдвэр, аж ахуйн нэгж байхгүй зэрэг дутагдалтай байдлаас ¿¿дэн тэнд амьдарч буй казах иргэд болон тэдний дунд амьдарч буй цөөнх Монголчууд ажилгүйдэл, ядууралд нэрвэгдэх, эрүүл мэндээ хамгаалуулах, сурч боловсрох эрхээ эдлэхэд нь ихээхэн таагүй нөлөө үзүүлж байгаа ºнººгийн байдлыг телевиз радиогийн x¿чтэй мэдээллийн хэрэгслийг ашиглан соён гэгээр¿¿лж, амьдрах ухаанд сурган, нийгмийн эерэг уур амьсгалыг б¿рд¿¿лнэ.

· Óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí ºñºëòºíä ò¿ëõýö ºãч, мэдээлэл технологийн ñàëáàðын õºãæèлд шинэ суваг нь бас нэгэн дэвшил авчирна.

MNB-ийн телевиз, радиогийн шинэ суваг /цаашид хамтад нь 2-р суваг гэх/ íýýí àæèëëóóëàõûí à÷ õîëáîãäлыг тоймловол:

· Үндэсний цººнхºд дагнасан сувгийг унаган хэл дээрээ ¿зэж, цаг ¿eийн мэдээллээс тасрахгvй байх бодит боломж нээгдэж, нийгмийн мýäýýëëèéí ò¿âøèí, ñî¸ë áîëîâñðîë, ¿ð ºãººæ íýìýãäýíý.

· Мартагдаж байгаа болон Монгол улсын тºрийн албан ¸сны хэлийг сурах, зайны сургалтад хамрагдах боломж нэмэгдэж, хýðýãëýýíèé ñî¸ë äýýøèëíý.

· Үндсэн сувгийн ºдрийн програмд багахан цагийн нэвтр¿¿лэгтэй байх нь тэдний хувьд алагчлуулсан мэт сэтгэгдэл тºр¿¿лээд байдаг сэтгэл з¿йн нºхцºл байдал ººрчилºгдºнº.

· Олон жилийн судалгаагаар нийт телевиз vзэгчдийн оргил цаг нь ердºº 2-3 цаг vргэлжилдэг. Энэ цаг нь ¿ндэсний болон хэлний цººнхºд ч бас хамаатай. Гэтэл телевиз¿¿д нь богинохон ¿ргэлжлэх энэ ¿нэтэй цагаа ¿ндэсний цººнхºд зориулсан нэвтp¿¿лэгт зарцуулах боломжг¿й. Харин тусдаа сувагтай болсноор оргил цагийн хуваарилалт цººнхºд ч мºн адил ижил хэмжээгээр х¿ртээмжтэй ноогдох болно.


Редакци байгуулах

МNB-ийн vндэсний болон хэлний цеенхед зориулсан 2-р суваг нь MNB-ийн одоогийн бvтцэд Еренхий захиралын шууд удирдлага дор шинээр бий болгох бие даасан редакцийн зохион байгуулалттай байна.

Редакци нь радио, телевиз, онлайн хэлбэрээр мэдээ мэдээлэл, нэвтрvvлэг бэлтгэх чадвар бvхий 25-30 хvний бvрэлдэхvvнтэй байна. Pедакци нь телевизийн, радиогийн гэж салбарлахгvй. Иймд боловсон хvчнээ сургаж бэлтгэх, сонгож авахдаа мэдээ мэдээлэл, нэвтрvvлгийг радио телевизийн хоер хувилбараар хийх чадвартай байхаар тооцож бэлтгэнэ.

Редакцийн бүтцийг тоймловол:

  • Ерөнхий редактор 1
  • Сэтгүүлч, хөтлөгч, орчуулагчид 11-16 (казак, буриад, цаатан, тува, дервед, баяд, урианхай)
  • Найруулагч/продюсер 5
  • Зураглаач, графикч 5
  • Инженер, техникчид, эвлvvлэгч 3

Cувгийн ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãààã 2-р сувгийн çàõèðëààð òîëãîéëóóëñàí çàõèðãàà ã¿éöýòãýíý.

Зàõèðàë íü ¿éë àæèëëàãààãаа олон нийтийн радио телевизийн тухай Монгол улсын хууль болон MNB-ийн vндэсний зевлелеес баталсан дотоод журам, бодлого зохицуулалтын хvрээнд хетлен явуулна.


Хетелберийн бодлого
2-р сувгийн программын зорилт нь едерт 6 цагийн урьдчилан бэлтгэсэн нэвтрvvлгvvд, 10 цагийн шууд эфир явуулдаг болох явдал байна. Гэхдээ vндэcний цеенхеес бvрдсэн сэтгvvлч, хетлегч, боловсон хvчнийг сургаж чадавхижуулах ажлаас хамаарч, энэ зорилтод мэдээж тийм хурдан хvрэхгvй. Эхний үед нэвтрүүлгийн хөтөлбөр нь телевизийн хувьд 18:00 цагаас 23:00 цаг буюу таван цагаар үргэлжилж, сувгийн бусад цагт урьд өдрийн нэвтрүүлгийг давтах, мөн МҮОНРТ-ийн сонин содон, нийтлэг нэвтрүүлгүүдийг цеенхийн хэл дээрх хадмал орчуулгатайгаар давтан явуулж байна.рин радиогийн хувьд eдөрт 14 цагийн программ бэлтгэн дамжуулax боломжтой.

Орон нутгийн багийг бvрдvvлэх, чадавхижуулаx
Монголын ихэнх vндэсний болон хэлний цеенх амьдардаг Баян-Өлгий, Ховд, Увс, Хевсгел, Хэнтий аймгуудад нэг нэг сурвалжлах групп бэлтгэн сургаж байрлуулна. Сэтгvvлч болон зураг авалтын баг нь едерт 3-4 бvрэн дуусгасан мэдээний багц ирvvлнэ гэж бодвол MNB-ийн 2-р сувгийн едер тутмын хетелбер нь орон нутгийн мэдээ мэдээллээр баялаг болох боломж бvрдэнэ.

Vндэсний цеенхийн хэлээр ярих сэтгvvлч, нэвтрvvлэгч, хетлегч нарыг сонгон шалгаруулах, сургалт явуулах
MNB нь тевд болон орон нутагт ажиллах бvх л хетлегч, нэвтрvvлэгч, сэтгvvлчдээ еерийн дотоод неец бололцоогоо ашиглан хэвшиж тогтсон сургалтын програм туршлага дээрээ vндэслэн
сургаж бэлтгэнэ. Ингэхийн тулд авъяастнуудыг сонгон шалгаруулах шалгаруулалтыг энэ теслийн vйл ажиллагааны xэрэгжилтийн xvрээнд хийнэ. Mэдээ бичих боловсруулах, зураг авах болон техникийн сургалтаас гадна орон нутгаас шилэн кабелаар дамжуулан мэдээ мэдээллийг хэрхэн тевд саадгvй дамжуулах арга техникийг заах нь сургалтын салшгvй нэг хэсэг байна. Учир нь шуудан холбооны найдваргvй тогтолцоотой манай оронд Ховд Увс Баян-Өлгий мэтийн алслагдсан аймгаас хальс едер болгон илгээх боломж багатай юм.

16 comments:

  1. baidag l negen9/26/2010 7:45 PM

    za ene saihan medee bna aa undestnii tsoonh hel soel es zanshil oor tedgeer humuust yg adil hemjeegeer medeel hurgeh bolomjtoi bolson n neg tom amjilt shuu hediigeer end ugsaa garval haritsuulsan helzuin ylgaanaas bolood olon humuus durguitseh ynz buriin hel ug gargah baih ter n yahav hamgiin gol helnii hamgiin sain meregjiltenuudiig ajildaa songoj olj avaarai kazak helnii huvid bol meregjilten oldoh baih harin ter tuvachuudiin huvid jaahan hetsuu baih boluu gehdee ymar hel sudlaliin sudalgaanii ajil hiih gej baigaa bish boloh bailgui dee amjilt husii

    ReplyDelete
  2. Ер нь болж л өгвөл ТВ ихэнх нэвтрүүлгүүдээ казах хадмал орчуулгатай явуулж байвал нэг бодлын эхлэл болох юм даа.
    Ер нь тэгээд ч казах иргэд ер нь наашаа биш цаашаа Казахстан руу илүү элэгтэй байдаг шүү дээ. 1990-д оны эхээр Монголын газар нутгийг таслан аваад тийшээ нүүх тухай ч яригдаж байсан үе бий.

    ReplyDelete
  3. дэмжиж байна

    ReplyDelete
  4. Ц.Санчир9/30/2010 1:57 PM

    Таны блогыг олсондоо баяртай байна, яг л их олз олсон хүн шиг мэдрэмж төрөв.
    Энэ төслийн тухайд үнэхээр шаардлагатай, улс орныхоо төлөө хийгдэх томоохон ажил болох юм байна даа. Албан тушаал, авилгал, гэмт хэрэг, үнийн хөөрөгдөл өөр юу юу ч билээ өдөр бүр хэвлэл, сайт, мэдээллийн уурхайгаас үздэг ямар ч мэдээллүүдтэй харьцуулшгүй онцгой сэдэв байна. Монгол гэдэг ИХ УЛС энэ их улсад минь янз бүрийн хэлтэй олон үндэстэн угсаатан байна гэдэг бахархал. Албан ёсны Монгол хэлнээсээ гадна бусад хэлэндээ анхаарал тавьж, бүхэл бүтэн МҮОНТ-ийн сувгийг зориулна гэдэг энэ цаг үед хийгдэх Улс орон, Үндэстэн угсаатан, Түүх соёлдоо хийж байгаа өөр юутай ч зүйрлэшгүй хөрөнгө оруулалт билээ. Амжилт хүсье. Та бүхний хичээл зүтгэлийн үр дүнд эх оронд минь эв нэгдэл, харилцан ойлголцол бас хүндэтгэл улам ихээр нэмэгдэх болтугай.

    ReplyDelete
  5. Fire Хамтлагийн Тусгай салаа дууг яаж олох вэ?

    ReplyDelete
  6. Сайхан мэдээ байна. Үндэсний цөөнхийг илт ялгаварлахгүй ч тэгш боломжоор хангахгүй байгаа нь тэдгээр иргэдийг халхжих гол шалтгаан болж байгаа. Монголчууд одоо бүгд боржигон овогтой, ориг Чингэсийн үр сад болж дээ.
    Ховд аймгийн Булган сум 2005 он.
    ТҮЦ-нд болсон яриа
    -Витафит байгаа юу?
    -Байхыш
    -2-ыг авья.
    Уцаартайгаар "БАЙХЫШ БАЙХЫШ".

    ReplyDelete
  7. alimaa ayultai bolson yavdal yarijee ha ha ha

    ReplyDelete
  8. Kazak caption/subtitle hiideg computer ANU-aas avaad buh mongol nevtruulgiig kazak captiontai tendhiin TV stants ruu n damjuulhad hamaagui zardal bagtai Mongol uzegchided tovoggui tedendee ch tovoggui win win boloh yum bishuu?! Kazah caption!!!

    ReplyDelete
  9. Jishee n kazahstan ruu sudalgaa hiivel tend ayguid bol iluu hyamdaar ch yumuu ali hediin caption hiideg computer tv-d n nevtersen baij magadgui tegvel tuunees n negiig Mongoliin kazakuudad avna geed belgend avchih ch zam baij bolno l doo.

    ReplyDelete
  10. Neeree caption gedeg deer bas sanalaa delgeruulj helhed zuvhun tsagiin hurdeer l dohion yarianii hun yaria orchuuldag uunii orond manaid caption nevtreh bolomj n baidag bol ihenh urlag uran saihnii nevtruulgiig Mongol captiontai bolgoj ene hel sonsgoliin berhsheeltei irged bolon sonsoh chadvar hyazgaarlagdmal ondor nastanguudad tus bolvol ih zugeer yumaa. Shuud Mongol yariag text bolgodog programiig manai software injeneeruud companuid hiitsen baigaa bolovuu. Tiimees gadnaas yamar negen caption computer avbal jaahan programiin oorchilolt hiigeed l captionjuulchihna. Esvel tsever dotoodiin software companitai haritsaj sudalj baigaad buh tehnologiig n shiidchihvel iluu hyamdaar buteegdej ch magadgui. Ingeed ulsiinhaa medeelel baghan hurdeg hun amaa medeelleer hangval mon saihnaa. Za tanii ajild het hoshuu dureegui gej naiday zugeer sanal. ;D

    ReplyDelete
  11. Төслийг техникийн талаас нь жоохон шүүмжлэхэд компьютерийн анхан шатныханы гаргадаг нийтлэг алдаа харагдав. Энэ нь Ариал мон буюу Юникод стандарт дэмждэггүй фонтоор бичсэн буржгар бужгар текстүүд. Түүн дээр нэмээд ө, ү үсгийг өөр үсгээр орлуулсан гарын драйвераар бичсэн байна гэх мэт өнөөгийн хэвлэл мэдээлэлийн хэрэгслээр түгээмэл гардаг асуудал байна даа :)

    ReplyDelete
  12. Үндсэн хуульд Монгол Улсын албан ёсны хэлийг монгол хэл гэсэн байгаа. Үндэсний телевиз нь олон улсын биш, үндэсний нэг цөөнхийг хэт шүтсэн хандлага гаргаж, зөвхөн тэдний хэлээр бүхэл бүтэн суваг цацах нь хууль эрхзүйн хувьд яаж шийдэгдэх юм бол? Казахстаны олон нийтийн телевиз оросоор нэвтрүүлгээ цацаж байхад Монгол Улсын төв телевиз казахаар бүхэл бүтэн суваг цацах нь үндэсний олонх болох халхуудын эх хэл, түүх соёл, тусгаар тогтнолоороо бахархах үзэлд яаж нөлөөлөх вэ? Аймгууд локал байдлаар өөрийн сувгуудтай байдаг, яг үүн шиг Баян-Өлгий локал сувагтай байхад болох юм бишүү? Заавал MNB орон даяар, казах хэлээр суваг цацах зорилгыг үнэхээр ойлгохгүй байна.

    Үндэсний цөөнхийг адил тэгш мэдээллээр хангаж буй агуулгын хувьд надад таалагдаж байна. Гэхдээ олон улсын практикаас харсан ч үндэсний телевизүүд үндсэн хуульд заасан хэлээрээ л нэвтрүүлэг цацаад байх шиг. ОРТ1 бол буриадаар нэвтрүүлэг цацахгүй нь ойлгомжтой. Хятад бол бүр ойлгомжтой. Гэтэл Монголын үндэсний төв телевиз казах хэлээр нэвтрүүлэг цацах нь шуудхан хэлэхэд шалчигналт юм. ЮНЭСКО юу гэх нь хамаагүй, гэхдээ Монгол Улсын үндэсний төв телевизэд өөрийн гэсэн зангараг байх хэрэгтэй. Хэрвээ Үндэсний телевизээр казах хэлээр нэвтрүүлэг цацагдах гэж байгаа бол Та нар үзэл суртлын дайнд эх орноосоо урвасан байна шүү дээ.

    ReplyDelete
  13. unicode оор бичээч арзайгаад тал нь гаргагдахгүй байна.
    Монгол улсад ганцхан үндэстэн амьдран суудаг нь Монголчууд.
    бүрэлдэхүүнд нь халх буриад дөрвөд дархад торгууд урианхай хотгойд хасаг зэрэг өөр өөрийн хэл аялга ёс заншил бүхий ястангууд багтдаг билээ.
    За Оюундарьдаа мөнгө босгох авьясыг чинь биширдэгээ хэлээд удахгүй 3 4 5 6 дугаар сувгаа нээж буриад дөрвөд торгууд аялгаар үндэсний телевиз радио нэвтрүүлэгээ цацах болтугай гэж ерөөе.

    ReplyDelete
  14. Хасгуудыг хэл соёлынх нь хувьд уусгах хэрэгтэй. өөрийгөө хасаг гэхээс өөр юмгүй болтол уусгах бодолгыг төр далдуур хийх хэрэгтэй.
    Миний бодлоор энэ олон аялгыг Монгол Улсад түгээх энэ санаа чинь буруу. Бид урд засаг, кирилл бичиг, Дамидансүрэн гуайн үсгийн дүрмийн ачаар манай улс нэгдмэл ярианы хэлтэй болсон.
    Даяаршлын нэрийн дор гадны хэл, соёл маань хүнд байдалд ороод байгаа энэ үед Монгол ярианы хэлний нэгдмэл байдлыг алдагдуулах гэсэн оролдлого шиг санагдаж байна.
    Таны хэлсэн Монгол улсын иргэн төрлөх хэл дээрээ сурч боловсрох эрх гэсэн утгын юм байдаг ч зарим хүүхдүүд маань эх хэлээ ч сурахад хэцүү байдалд ороод байна. Гадаад хэлний сургалттай цэцэрлэг, бага сургуулиудад хүмүүс хүүхдээ их өгч байна. Хүүхдийн эрхийг хамгаалах байгууллага энэ тэр нь ч анхаарахгүй юм.
    Миний бодлоор сонголт хийх чадваргүй бага насны хүүхдийг эх хэлийг нь сургахгүй хүчирхийлсэн хэрэг шиг л санагдах юм.
    Манай залуучууд "сайн байна уу, баяртай" гэдэг үгийг таг мартаад байна. "Hi, bye" гэцгээх болж.

    ReplyDelete
    Replies
    1. монгол хэлийг оросууд шиг (англичууд шиг, америкчууд шиг) улсын гол хэл хэвээр нь байлга гэдэг дээр санаа нэг байна.

      Delete